آیا برای انجام ارتودنسی باید دندان عقل را کشید؟
یکی از سوالات بسیار رایج میان مراجعین ارتودنسی، این است که، آیا نیازه برای انجام ارتودنسی دندان عقلمو بکشم؟ جواب این سوال به‌ویژه برای نوجوانان و جوانانی که قصد مرتب کردن دندان‌های خود را دارند، بسیار نگران کننده است. دندان عقل به عنوان آخرین دندان در انتها فک، نقش خاصی در سلامت دهان و دندان دارد و می‌تواند بر روند درمان ارتودنسی تأثیرگذار باشد. در این مقاله، به صورت دقیق و کامل نقش دندان عقل در درمان ارتودنسی بررسی شده و به شما کمک می‌کنیم تا تصمیم آگاهانه‌تری در این زمینه بگیرید.
دندان عقل چیست و چه زمانی رشد می‌کند؟
دندان عقل معمولاً در بازه سنی بین 16 تا 25 سالگی ظاهر می‌شود و در برخی افراد حتی دیرتر نیز ممکن است رشد کند یا به طور کامل رشد نکند. این دندان‌ها در انتهای فک بالا و پایین قرار دارند و معمولاً چهار عدد هستند. با توجه به این که فضای کافی برای رشد آن‌ها در بسیاری از دهان‌ها وجود ندارد، دندان‌های عقل می‌توانند به صورت نیمه نهفته، کاملاً نهفته یا کج رشد کنند که این وضعیت‌ها ممکن است منجر به بروز مشکلاتی شود.
در صورتی که دندان عقل به طور کامل و در راستای صحیح رشد نکند، ممکن است موجب آسیب به دندان‌های مجاور، التهاب لثه، درد و حتی کیست‌های دندانی شود. این مشکلات می‌توانند روند درمان ارتودنسی را پیچیده کنند.
آیا برای انجام ارتودنسی باید دندان عقل را کشید؟
پاسخ قطعی به این سوال برای همه یکسان نیست. تصمیم‌گیری درباره کشیدن یا نکشیدن دندان عقل بستگی به شرایط خاص هر بیمار دارد. متخصص ارتودنسی با بررسی دقیق وضعیت دندان‌ها از طریق معاینه حضوری و گرفتن عکس‌های رادیولوژی مانند عکس OPG (رادیوگرافی پانورکس) یا رادیوگرافی سفالومتری، تشخیص می‌دهد که آیا دندان عقل باید کشیده شود یا خیر.
در بسیاری از موارد، دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته، حتی اگر مشکلی در حال حاضر ایجاد نکرده باشد، ممکن است در آینده به نظم دندان‌ها آسیب بزند یا باعث برگشت نتایج درمان شود. از طرف دیگر، اگر دندان عقل سالم، بدون پوسیدگی و در جای مناسبی قرار داشته باشد، ممکن است نیازی به کشیدن آن نباشد.
در چه مواردی باید دندان عقل را قبل از ارتودنسی کشید؟
کشیدن دندان عقل قبل از شروع درمان ارتودنسی در شرایط زیر بیشتر توصیه می‌شود:
- نهفتگی دندان عقل
اگر دندان عقل به صورت نهفته یا نیمه نهفته باشد و فضای کافی برای رشد نداشته باشد، ممکن است در دراز مدت به دندان‌های اطراف فشار وارد کرده و باعث نامرتبی دندان‌ها شود.- فشار به سایر دندان‌ها
وجود دندان عقل در فک‌هایی با فضای محدود می‌تواند باعث هل دادن دندان‌های جلویی به سمت جلو و ایجاد بی‌نظمی در ردیف دندان‌ها شود. این موضوع به‌ویژه در فک پایین بسیار رایج است.- عفونت یا پوسیدگی دندان عقل
دندان عقل به دلیل موقعیت سخت‌دسترسی، بیشتر از سایر دندان‌ها مستعد پوسیدگی و عفونت هستند. این مشکلات ممکن است در طول درمان ارتودنسی باعث درد یا التهاب شوند.- ایجاد فضای لازم برای حرکت دندان‌ها
در برخی از درمان‌های ارتودنسی، نیاز به کشیدن دندان برای ایجاد فضا وجود دارد. در این موارد، دندان عقل نیز ممکن است بخشی از این برنامه باشد، به‌ویژه اگر سایر دندان‌ها سالم‌تر و کاربردی‌تر باشند.- جلوگیری از برگشت درمان ارتودنسی
در بیمارانی که ارتودنسی انجام داده‌اند و دندان عقل هنوز رویش نکرده است، کشیدن آن می‌تواند مانع از برگشت نتایج درمان در آینده شود.
در چه مواردی نیازی به کشیدن دندان عقل نیست؟
همه‌ی بیماران نیازی به کشیدن دندان عقل ندارند. در برخی شرایط خاص، ممکن است دندان عقل بدون هیچ مشکلی در دهان باقی بماند:
- دندان عقل به طور کامل و صحیح رشد کرده است.
- فضای کافی برای قرارگیری آن در فک وجود دارد.
- دندان عقل نهفته است اما بدون علامت و بدون خطر فشاری بر سایر دندان‌ها.
- ارتودنسی روی دندان‌های جلو تمرکز دارد و نیازی به دخالت در ناحیه دندان عقل نیست.
در چنین شرایطی، متخصص ارتودنسی ممکن است تنها توصیه به چکاپ دوره‌ای داشته باشد تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل چه زمانی است؟
بهترین زمان برای بررسی وضعیت دندان عقل، دوران نوجوانی و جوانی، معمولاً بین سنین ۱۶ تا ۲۰ سالگی است. در این بازه سنی، ریشه‌های دندان عقل هنوز به طور کامل شکل نگرفته‌اند و کشیدن آن‌ها آسان‌تر و کم‌عارضه‌تر خواهد بود. همچنین روند ترمیم بافت‌های لثه در این سنین سریع‌تر انجام می‌گیرد.
با این حال، بسته به تشخیص پزشک، در هر سنی می‌توان دندان عقل را کشید، اگر شرایط بالینی و عمومی بیمار اجازه دهد.
آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟
اکثر جراحی‌های دندان عقل با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و در طول عمل، بیمار درد احساس نمی‌کند. پس از کشیدن، ممکن است مقداری درد، تورم و ناراحتی ایجاد شود که با استفاده از داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک، یخ گذاشتن و رعایت بهداشت دهان به راحتی قابل کنترل است.
در صورت رعایت توصیه‌های پزشک، بهبودی کامل معمولاً در کمتر از یک هفته حاصل می‌شود. در برخی موارد پیچیده‌تر، جراحی توسط جراح فک و صورت انجام می‌شود.
سوالات پرتکرار
آیا کشیدن دندان عقل باعث جلوگیری از نامرتبی دندان‌ها می‌شود؟
در برخی موارد بله، به ویژه اگر دندان عقل در حال رشد فشار زیادی به دندان‌های جلویی وارد کند. اما تحقیقات نشان داده‌اند که نامرتبی دندان‌ها می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و همیشه به دندان عقل مربوط نیست.
آیا پس از انجام ارتودنسی می‌توان دندان عقل را کشید؟
بله، در بسیاری از موارد کشیدن دندان عقل پس از اتمام درمان ارتودنسی انجام می‌شود، مخصوصاً اگر دندان عقل در آن زمان هنوز رشد نکرده باشد و احتمال ایجاد فشار وجود داشته باشد.
آیا همه افراد دندان عقل دارند؟
خیر، برخی افراد به‌صورت ژنتیکی یک یا چند دندان عقل را ندارند و این امر طبیعی است.
آیا کشیدن دندان عقل خطرناک است؟
در صورتی که توسط دندانپزشک و در شرایط استریل انجام شود، خطر خاصی ندارد. البته مراقبت‌های بعد از جراحی اهمیت زیادی دارد.
نتیجه‌گیری
در پاسخ به پرسش «آیا برای انجام ارتودنسی باید دندان عقل را کشید؟» باید گفت، پاسخ این سوال برای هر فرد متفاوت است و نیاز به بررسی دقیق توسط دندانپزشک یا ارتودنتیست دارد. در برخی بیماران کشیدن دندان عقل نقش مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی ایفا می‌کند، در حالی که در برخی دیگر نیازی به این اقدام نیست.
در نهایت توصیه می‌شود قبل از شروع درمان ارتودنسی، با یک متخصص مجرب مشورت کرده و با انجام عکس‌برداری‌های لازم، وضعیت دندان عقل را به طور دقیق ارزیابی کنید. این کار می‌تواند از بروز مشکلات آتی و برگشت‌پذیری نتایج ارتودنسی جلوگیری کند.